Polscy adwokaci oraz radcowie prawni są uprawnieni zgodnie z przepisami prawa obowiązującego w Niemczech do świadczenia pomocy prawnej o charakterze tymczasowym przed niemieckimi sądami oraz urzędami.
Aby móc świadczyć pomoc prawną w Niemczech w sprawach objętych przymusem adwokackim polscy adwokaci oraz radcowie prawni muszą zawrzeć tzw. „Einvernehmen“ (Porozumienie o współdziałaniu) z niemieckim adwokatem.
W przypadku nie zawarcia porozumienia z niemieckim adwokatem bądź zawarcia go z uchybieniem terminu bądź wymagań formalnych, wszystkie czynności procesowe podjęte przez polskiego adwokata bądź radcę prawnego są bezskuteczne, co może prowadzić do przegrania sprawy, wyłącznie z tej przyczyny.
W swej długoletniej praktyce zawodowej, działając, jako niemiecki adwokat wielokrotnie zapewniałem zawarcie odpowiedniego porozumienia o współdziałaniu przed sądami i urzędami niemieckimi z polskimi adwokatami oraz radcami prawnymi, co umożliwiało im działanie w sprawie i reprezentowanie interesów klienta zgodnie z obowiązującymi przepisami na terenie Niemiec.
Poniżej przedstawiona ogólna informacja dotycząca współdziałania z niemieckim adwokatem na terenie Niemiec przy świadczeniu pomocy prawnej o charakterze czasowym:
I. Ogólne zasady
Świadczenie pomoc prawnej przez kwalifikowanych pełnomocników z krajów należących do Unii Europejskiej, Norwegii, Szwajcarii oraz Islandii („ Adwokat Europejski”) regulowane jest przez niemiecką ustawę o czynnościach adwokatów europejskich w Niemczech z dnia 09.03.2000 r. („EuRaG” Gesetz über die Tätigkeit Europäischer Rechtsanwälte in Deutschland vom 09.03.2000)
Zgodnie z przepisami EuRaG europejscy adwokaci (również adwokaci oraz radcowie prawni z Polski) są uprawnieni do wykonywania stałej praktyki na terenie Niemiec jak również do czasowego świadczenia pomocy prawnej przed niemieckimi sądami i urzędami. W zakresie przysługujących im uprawnień traktowani są oni jak adwokaci niemieccy.
II. Wyjątek
Adwokat europejski nie jest uprawniony do występowania przed niemieckim trybunałem federalnym [Bundesgerichtshof] w sprawach cywilnych.
III. Ograniczenia
1. Przymus adwokacki w ramach świadczenia pomocy prawnej o charakterze tymczasowym
Adwokat europejski może występować przed sądami niemieckimi, w których obowiązuje przymus adwokacki (czyli przed takimi gdzie obowiązkowa jest reprezentacja przez adwokata), tylko w porozumieniu z niemieckim adwokatem (Einvernehmensanwalt).
Przymus adwokacki występuje w poniższych przypadkach:
Sądy cywilne
- Amtsgericht in familienrechtlichen Verfahren - Sąd Rejonowy w sprawach rodzinnych (np. rozwód)
- Landgericht - Sąd Okręgowy (w przypadku wartości sporu od 5.000 EUR)
- Oberlandesgericht- Wyższy Sąd Krajowy ( Sąd II instancji od orzeczeń wydanych przez Landgericht
- Bundesgerichtshof- Trybunał Federalny
Sądy pracy
- Landesarbeitsgericht- Krajowy Sąd Pracy (Sąd II instancji od orzeczeń wydanych przez Arbeitsgericht)
- Bundesarbeitsgericht - Federalny Sąd Pracy
Sądy administracyjne
- Oberverwaltungsgericht - Krajowy Sąd Administracyjny
- Bundesverwaltungsgericht - Federalny Sąd Administracyjny
Sąd ds. socjalnych
- Bundessozialgericht- Federalny Sąd Socjalny
Sąd skarbowy
- Finanzgerichtshof - Federalny Trybunał Skarbowy
2. Tymczasowe aresztowanie
Jeżeli wobec Mocodawcy adwokata zagranicznego stosowany jest tymczasowy areszt, adwokat zagraniczny może uzyskać widzenie z klientem wyłącznie w towarzystwie adwokata współdziałającego „Einvernehmensanwalt” oraz wyłącznie za jego pośrednictwem porozumiewać się z klientem w drodze korespondencyjnej (§ 30 EuRaG)
IV. Konsekwencje działania bez adwokata współdziałającego (Einvernehmensanwalt)
Jeśli w danym postępowaniu istnieje przymus adwokacki, a Adwokat europejski nie działa z uprzednio skutecznie ustanowionym porozumieniem z niemieckim adwokatem, to czynności podjęte przez adwokata europejskiego są nieskuteczne i nie mogą zostać uwzględnione.
Czynności adwokata europejskiego dokonane bez współdziałania z adwokatem niemieckim działającym jako „Einvernehmensanwalt”, jak np. zgłoszenie obrońcy w sprawie bądź wniesienie środka prawnego nie zostaną uwzględnione w postępowaniu. Wobec klienta adwokata europejskiego może zostać wydany wyrok zaoczny lub może upłynąć termin do złożenia przez niego środków odwoławczych, jeżeli dana czynność nie zostanie skutecznie podjęta we współdziałaniu z adwokatem niemieckim.
V. Zawiązanie porozumienia o współdziałaniu z adwokatem niemieckim
Aby porozumienie zgodnie z § 28 EuRaG, zostało skutecznie zawarte, należy przestrzegać następujących zasad:
- Porozumienie o współdziałaniu musi zostać zawarte przed wykonaniem jakichkolwiek czynności przez adwokata europejskiego
Porozumienie o współdziałaniu nie może zostać ustanowione z mocą wsteczną. W związku z brakiem porozumienia o współdziałaniu nie ma możliwości konwalidowania czynności podjętych przez Adwokata europejskiego. - Porozumienie o współdziałaniu musi zostać ustanowione pisemnie.
Adwokat europejski oraz adwokat niemiecki muszą podpisać pisemną umowę, na mocy której adwokat europejski w oznaczonym postępowaniu (wskazany sąd, strony, sygnatura akt) w porozumieniu z niemieckim adwokatem rozpocznie świadczenie pomocy prawnej. - Adwokat europejski jest obowiązany poinformować sąd bądź urząd, iż działa w porozumieniu o współdziałaniu z adwokatem niemieckim, przy podjęciu pierwszej czynności w sprawie.
Adwokat europejski musi, zatem już w pierwszym piśmie procesowym, skierowanym do sądu w sprawie, w której występuje przymus adwokacki, pisemnie wskazać, że działa on w porozumieniu z adwokatem niemieckim.
Jeżeli powyższy obowiązek nie zostanie dopełniony przez Adwokata europejskiego to czynności przez niego podjęte będą bezskuteczne i brak będzie możliwości ich konwalidacji z mocą wsteczną.
Zalecane jest, aby do pierwszego pisma procesowego złożonego w sprawie dołączyć kopie legitymacji oraz pisemne upoważnienie do działania w sprawie.
Ponadto zaleca się dokonanie zawiadomienia o czasowym świadczeniu pomocy prawnej na terenie Niemiec do właściwej izby adwokackiej. Dla polskich adwokatów oraz radców prawnych jest to izba adwokacka w Brandenburgii w Niemczech (Rechtsanwaltskammer des Landes Brandenburg).
VI.Działalność adwokata niemieckiego współdziałającego (Einvernehmensanwalt)
Działalność adwokata niemieckiego działającego w porozumieniu z Adwokatem europejskim jest ograniczona do ustanowienia porozumienia o współdziałaniu w sprawie.
Co do zasady przepisy nie nakładają na adwokata niemieckiego działającego jako Einvernehmensanwalt żadnych dodatkowych obowiązków. Niemiecki adwokat współdziałający nie jest związany stosunkiem zlecenia z klientem adwokata europejskiego. Przepisy nie nakładają obowiązku udzielania porad prawnych przez adwokata niemieckiego zarówno adwokatowi zagranicznemu jak i jego klientowi, ani uczestniczenia w rozprawach. Oczywiście strony mogą ustalić w ramach porozumienia inne warunki współpracy, obejmujące również udzielanie porad, czy uczestnictwo w rozprawach.
VII.Wynagrodzenie adwokata niemieckiego współdziałającego (Einvernehmensanwalt)
Wynagrodzenie adwokata niemieckiego, który działa jako adwokat współdziałający (Einvernehmensanwalt) naliczane jest według niemieckiej ustawy o wynagrodzeniu adwokackim (Rechtsanwaltsvergütungsgesetz). Wynagrodzenie zależne jest od wartości przedmiotu sporu. Adwokat niemiecki współdziałający, który zawarł porozumienie o współdziałaniu z Adwokatem europejskim, jest uprawniony do otrzymania wynagrodzenia za czynności adwokackie w kwocie odpowiadającej niemieckim stawkom adwokackim.
VIII. Podsumowanie
Jak powyżej wskazano, w przypadku, gdy polski adwokat lub radca prawny zamierza reprezentować swojego mandanta np. w postępowaniu cywilnym toczącym się przed sądem okręgowym na terenie Niemiec (przymus adwokacki!) musi on zawrzeć porozumienie o współdziałaniu z adwokatem niemieckim, który będzie działał jako Einvernehmensanwalt. W przeciwnym wypadku istnieje ryzyko przegrania przez niego sprawy z przyczyn formalnych. Ustanowienie skutecznego porozumienia o współdziałaniu obwarowane jest, bowiem koniecznością spełnienia szeregu warunków formalnych.